Genomik Verilerin HBYS Entegrasyonu

Genomik test teknolojisindeki ilerlemeler, her geçen gün genomik verilerin tıpta daha fazla kullanılmasının önünü açmıştır. Genomik verilerin klinisyenler tarafından yaygın şekilde kullanımı genomik verilerin HBYS entegrasyonu kaçınılmaz hale getirmektedir.
Genomik verilerin kullanımı, sağlıkta getireceği değişiklikler
Genomik veriler, hastanın klinik , farmasötik ve yaşam tarzı bilgileriyle birlikte, hastalığın erken belirtilerini tespit edilmesinde, kişinin hastalık risklerinin belirlemesinde yardımcı olabilecek verilerdir. Genomik verilerin HBYS ‘lere entegre edilmesi, klinik teşhisi , kişisel tıbbı ve genetik bozuklukların tedavisini artırabilecek, klinik uygulamaları iyileşmesi sağlanabilecektir.
Bireysel genetik sonuçları, doğum öncesi, yenidoğan, çocukluk ve yetişkin bağlamları dahil olmak üzere hastalık riski hakkında, altta yatan hastalıklarda dahil olmak üzere hastaya yönelik ilaç seçimi ve semptomların yönetimi hakkında bilgi verir.
Genomik Veri Kullanımının Yaygınlaşması İçin HBYS Entegrasyonu Büyük Önem taşımaktadır
Genomik verilerin karmaşıklığı, gelişmiş analitik yöntemler uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Genetik bilgilerin doğrudan HBYS entegre olması yeterli olamayacaktır. Türkiye’de hem günlük hasta sayısı, hem de bilgisayarda yapılan işlemler nedeniyle iş yükü fazla olan doktorların bu veriyi her zaman kullanması mümkün olmayacaktır. Doktorun ihtiyaç duyacağı bilgilerin kullanılabilir ve doktorun işini kolaylaştıracak şekilde getirilmesi gerekecektir.
Genomik verilerin HBYS entegrasyonunda klinik karar destek sistemlerinin kullanımı çok yardımcı olacaktır. Bu bilgilerin klinik karar destek sistemi ile öneriler getirmesi, tanı koymaya yardımcı olacak uygulamaların olması doktorların işini kolaylaştıracaktır. Araştırmalar, klinik karar destek sistemlerinin ( KKDS) kullanımı ile genomik verilerin kullanımı çok daha etkili sonuçlar alınacağını , KKDS’ lerin genomik verilerin kullanılması yönünde için çok önemli bir görev üstleneceğini göstermektedir. HBYS entegrasyonunun Genomik verilerin kullanımının yaygınlaşmasında çok önemli bir rol oynacağı belirtilmektedir.
HBYS’ye Entegre Edilmiş Genomik Verilerin Kullanımı
Genetik bilgilerin sağlık hizmetlerinde etkin şekilde kullanılması, başta HBYS olmak üzere sağlık sisteminde bilgi teknoloji kullanımının optimize edilmesine ile bağlıdır. Genetik teknolojilerindeki gelişmelerin her geçen gün daha karmaşık hale gelmesi entegrasyonun önündeki en büyük zorluktur. HBYS nin bu karmaşık verileri yorumlaması genomik verilerin doktorlara anlaşılır halde sunulması aşılması gereken bir zorluktur.
Türkiye’de hizmet veren HBYS firmalarının hemen hepsi, Himms Emram Stage 6 çalışmalarında klinik karar destek sistemlerine yönelik uygulamalar yapmıştır. Hastanelerimiz doktor ve yönetimleri klinik karar destek sistemlerinin kullanımı konusunda tecrübeye sahiptir. Türkiye HBYS firmaları ve sağlık çalışanları, Himms Emram seviyelendirme tecrübesinden dolayı HBYS ye entegre edilen karmaşık genetik verilerinin entegrasyonunda ve kullanımında dünyadaki diğer meslektaşlarından daha iyi uygulayabilecekler. Bunun uygulanması için kurallarının oluşturulması, klinik karar destek sistemlerinin buna uygun hale getirilmesi ile mümkün olabilecektir.
Sağlık bakanlığı, sağlık verilerinin entegrasyonu ve paylaşımı konusunda iyi bir altyapıya sahiptir.Halen paylaşmakta olduğu sağlık verileri gibi genetik bilgilerinde tüm hastaneler ve hasta tarafından kullanımı e nabız üzerinden sağlanması mümkün olabilecektir. Hastalar, doktorun yorumu, test sonuçları ve ikincil bulgular dahil olmak üzere HBYS’ deki diğer verilerde olduğu gibi genetik verilere e nabız üzerinden erişebilmelidir.
Dünyada, genetik verilerin yorumlanmasında yapay zeka gücünün kullanılması için çalışmalar yapılmaktadır. Yapay zeka, genomik gibi çok fazla değişkeni olan karmaşık sistemlerde, hastalık teşhisini iyileştirilebilecek, hangi ilacın kime verileceği ve yan etkilerinin azaltılmasında hizmet yapma şeklini değiştirebilecek potansiyele sahiptir. Genomik verilerin yapay zeka ile kullanılması ile kişisel sağlık, kişiye özel ilaç uygulamaları ve kişilerin genetik bilgilerinin mahremiyeti HBYS ‘leri çok farklı bir konuma taşıyacaktır.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4883576/
https://ehrintelligence.com/news/why-is-genomic-data-ehr-integration-important
https://healthitanalytics.com/features/exploring-the-intersection-of-genomic-data-and-ai-in-healthcare