Kan Analizinde Yapay Zeka ile Karar Destek Sistemi

Sağlıkta yapay zeka ile,  Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de  yeni teknolojiler üretilmektedir. Mantiscope firmasının geliştirdiği yapay zeka destekli kan analizi uygulaması bu gün ülkemizde  sağlıkta yapay zeka uygulamasına gösterilecek güzel örneklerden biri.

Mantiscope İş geliştirme uzmanı Ayşe Güner Gürer ile kan analizinde yapay zeka ile karar destek sistemi hakkında konuştuk

Ayşe Hanım öncelikle bize kendinizden ve firmanızdan bahseder misiniz?

ODTÜ kimya mezunuyum , yaklaşık  bir yıldır  Mantiscope’da iş geliştirme uzmanı olarak çalışıyorum. Firmamız, 2019 yılında kuruldu . Hacettepe Teknokent‘te faaliyet gösteriyoruz.  2019’dan beri de tek merkezli olarak Hacettepe Üniversitesi hematoloji bölümü ile kan analizi veri toplama çalışmalarını sürdürüyoruz Avrupa birliğinde komisyonun Ufuk 2020 başvurularında faz bire başvurduk ve iki kere projemiz adına da burada mükemmeliyet belgesi aldık .

Şu anda Hacettepe gazi ve diğer hastanelerle işbirliği içindeyiz 1507 çağrılarıyla başvurduğumuz bir projemiz devam ediyor. Avrupa Birliği’nin açmış olduğu bir  çağrı ya  23 ortakla başvurduk, burada da bir kan analizi gebelik takibi için üçüncü taraf uygulama olarak varız onunda sonuçlarını bekliyoruz.

 Kan analizinde yapay zeka teknolojilerinden de bahseder misiniz?

Bildiğiniz gibi  yapay zeka şu anda da günlük olarak her yerde çok fazla duyduğumuz bir terim. Kan analizinde,  özellikle kan hastalıklarında şüphelenildiğinde sizden kan alınıyor , kan sayımı yapılıyor daha sonra eğer riskli görürse hekim onu size  periferik yayma denilen  testi yapar. Burada da riskli görürse kemik iliği  ve daha sonra genetik test  yapılıyor.

Geliştirdiğimiz teknoloji ile periferik yayma testlerinin taramasını yapıyoruz. Periferik yayma testleri cihazımızda tarandıktan sonra buluta aktarılıyor. Yapay zeka bu aşamada riskli olmayan hastaları eliyor ve riskli hastaları doktora gönderiyor

Hastalık ön tanısı için hekimlerin belirlediği bazı hücre tipleri var. Bu hücre tiplerinden bakılan resimler içerisinde belirli sayıda belirlenebilirse bu hastada risk tanımlanıyor.

Bu riskler hekimlere bu numuneye tekrar bakmasını tavsiye eden bir karar destek sistemi niteliğindedir.

Bu karar destek sisteminin eğitilmesinde kullandığımız verilerin şu an için yeterli olup olmadığı çok merkezli performans değerlendirme sürecimizle belirlenecektir. Son tanı için hekim görüsü şu an için şarttır.

Avrupa Birliği’nin istatistiğine baktığımızda sadece 2018 için bu tanı süreci normalde her 6 dakikada 1 tanı koyuluyor.  Bu  bahsettiğim bütün süreçlerden geçildiğinde bir hastanın tanısı konması 25 günü bulmaktadır.

Avrupa Birliğinde  her 100.000 kişiye dört hem oto lock düşüyor ve yılda 24 milyon test yapılıyor. Hekim üzerinde çok fazla yük olan bir alan

Bu teknolojinin  faydaları nelerdir?

Öncelikle , her seferinde manuel olarak mikroskop altında bakmak zorunda olması nedeniyle  doktorun   iş yükünü azaltmış oluyoruz. Bir sonraki şey  standardize etmek . Diğeride  testlerin arşivlnmesi. Periferik yayma testleri bir lam üzerinde   arşivlenmesi gerekiyor. bunu   bulut üzerine  veri olarak  küçük bir alanda depolayabiliyoruz. Hem ölçeklenebilmesi, hem maliyeti daha düşük  oluyor . Böylece tabii ki süreyi kısaltmak , tanının hızlı konulmasında   tedavide iyileştiren bir çözüm olmuş oluyor

Maliyetini düşüren  etkenlerini anlatabilir misiniz?

Avrupa Birliğinde kan hastalıklarına harcanan yıllık 23 milyar Euro, bunun yaklaşık 12 milyar Euro su   lösemi gibi kötü kan hastalıkları . Kan kanseri dışındaki  kanser bir kişinin Avrupa Birliğinde toplam maliyeti yaklaşık 8.000 Euro iken kan hastası  bir kişinin maliyeti yaklaşık 15.000 Euroları çıkıyor . Başka bir kanser türünde hastanede sekiz gün geçirirken, kan kanseri nde yaklaşık 15 gün hastanede geçirilmesi gerekmekte çünkü bu süreçte testler analizler yapılması gerekiyor ve sağlık hizmetlerine bu anlamda yaklaşık 6.8 milyar Euro harcanıyor. Biz aslında bu tanı süresini doktora destek olarak  bu maliyetleri de aslında kısaltılabileceğini düşünüyoruz

Bu teknolojinin Dünya ve Türkiye’deki durumu, aynı zamanda gelecekteki olası yenilikleri  değerlendirecek olursanız

Genel olarak baktığımızda iki tip teknoloji var. Büyük cihazlar  ile  100-150  teste bakabiliyorlar. Fakat bunlar hem daha maliyetli hem daha büyük . Daha önce hastaneye gittiğinizi sizden kan sayımı alıyorlar  30 yıl önce doktorlar bunu kendileri yapıyorlardı. Şimdi cihazlar otomatize de oldu. Muhtemelen  birkaç yıl sonra  yapay zekalı cihazlar  doktorun  hem iş yükünü hafifletecek hem de iş süresini kısaltacak diye düşünüyorum

Mantiscope
Üniversiteler Mahallesi 1596. Cad. Hacettepe Teknokent Sitesi
6c Apt. No:C B1/10 Çankaya – 06800 Ankara/Turkey

https://www.mantiscope.com/